Sintomas ng Leukemia: Mga Dapat Mong Malamang Tungkol sa Kanser sa Dugo


ad

Ang leukemia o lukimya ay isang uri ng kanser na kung saan apektado ang mga tissues sa katawan na responsible sa paggawa ng dugo, kasama ang bone marrow at sistemang limpatiko.

Maraming uri ang lukimya. Ang ilan sa mga uri nito ay mas madalas sa mga bata. May mga uri naman na nangyayari sa mga matatanda.

Sa lukimya, kadalasan nang sangkot ang puting selula ng dugo (white blood cells). Ang puting selula ng dugo ay isang mabagsik na panlaban sa mga impeksyon pumapasok sa katawan, nakadalasang dumadami sa maayos na paraan, lalo na kung kailangan ito ng katawan kapag may impeksyon. Subalit sa mga taong may lukimya, ang bone marrow ay gumagawa ng puting selula sa hindi normal na dami, na hindi gumagana ng maayos.

Ang gamutan sa sakit na lukimya ay isang komplikadong usapin, depende sa kung anong uri ng lukimya at iba pang mga salik. Subalit may mga pamamaraan naman para gawing matagumpay ang iyong gamutan.

Sintomas ng leukemia

Ang mga sintomas ng leukemia ay iba-iba, depende sa kung anong uri ng leukemia ang tumama sa pasyente. Narito ang pangkaraniwang mga sintomas ng leukemia:

  • Lagnat at panginginig
  • Madalas na pagkahapo at panghihina
  • Madalas at malalang kaso ng mga impeksyon
  • Pagbaba ng timbang
  • Pamamaga ng kulani, paglaki ng atay
  • Pagdurugo at mga pasa
  • Pabalik-balik na pagdurugo ng ilong
  • Sobrang pagpapawis lalo na sa gabi
  • Pananakit ng mga buto

Lukimya: Kailan dapat magpatingin sa doktor

Magpatingin agad sa doktor kung meron kang mga sintomas na nakakabahala saiyo. Ang mga sintomas na kaugnay ng sakit na lukimya ay kadalasan nang nakakalito. Maaaring maisang-tabi moa ng maagang mga sintomas nito dahil sa akala mo ay dahil lamang ito sa ibang pang karaniwang sakit.

Sa bihirang mga kalagayan, ang leukemia ay maaaring makita sa mga blood test kapag sinusuri ang ibang medikal na kondisyon.

Sanhi ng lukimya

Hindi matiyak ng mga dalubhasa ang eksaktong dahilan ng pagkakaroon ng leukemia. Lumilitaw na ito ay dahil sa pinagsamang genetic at environmental na mga salik.

Paano ba nabubuo ang lukimya? Sa pangkalahatan, sinasabing ang leukemia ay nabubuo kapag ang ilang selula ng dugo ay nagkaroon ng mutation sa kanilang DNA – ang code na sinusunod ng mga selula sa lahat ng mga gawain nito. May iba pang mga pagbabago sa mga selula na hindi pa lubusang napag-aaralan ng mga dalubhasa ang sinasabing malamang na may kaugnayan sa leukemia.

May ilang partikular na mga abnormalidad na sanhi ng pagiging hindi normal na paglaki at pagdami ng mga selula ng dugo, na dapat sana ay namatay na. Sa paglipas ng panahon, ang hindi normal na mga selulang ito ay maaaring maging hadlang na sa mga malulusog na selula sa loob ng bone marrow, na siyang sanhi ng pagiging mas kaunti ng malulusog na puting selula, pulang selula at platelets. Ito ang simula ng paglabas ng mga sintomas ng leukemia sa isang pasyente.

Uri ng leukemia

Tinutukoy ng mga doktor ang uri ng leukemia depende sa bilis ng pagkalat nito at sa uri ng selula na kasangkot.

Ang unang uri ng klasipikasyon ay ayon sa bilis ng paglala ng sakit.

Acute leukemia: Sa acute o malalang kaso ng leukemia, ang hindi normal na selula ng dugo ay wala pa sa tamang gulang. Hindi kaya ng murang mga selulang ito na isagawa ang kanilang papel subalit nagpaparami ng napakabilis, kaya ang sakit ay mabilis ding lumalala. Ang acute leukemia ay nangangailangan ng agresibo at mabilisang uri ng panggagamot.

Chronic leukemia: Maraming uri ang chronic leukemia. Ang iba ay gumagawa ng napakaraming selula at ang iba naman ay napaka kaunti. Sangkot sa chronic leukemia ang mas matatanda nang mga selula ng dugo. Ang mga selulang ito dumadami sa mas mabagal na paraan. Ang ilang uri ng chronic leukemia ay hindi gaanong nagpapakita ng mga sintomas sa unang yugto ng sakit sa loob ng mga taon.

Ang ikalawang uri ng klasipikasyon ng leukemia ay depende sa uri ng puting selula ng dugo na apektado ng sakit:

Lymphocytic leukemia: Ang uring ito ng leukemia ay nakakaapekto sa lymphoids cells o lymphocytes ng dugo. Ito ang bahagi ng dugo na responsable sa paglaban sa mga karamdaman.

Myelogenous leukemia: Ang uring ito ng leukemia ay nakakaapekto sa myeloid cells. Ang selulang ito ang pinanggagalingan ng pula at puting selula pati narin ang mga selula na gumagawa ng platelets.

Narito ang karaniwang uri ng leukemia:

Acute lymphocytic leukemia o ALL. Ito ang pinaka-pangkaraniwang uri ng leukemia sa mga bata. Ito ay maaari ring tumama sa mga adulto.

Acute myelogenous leukemia o AML. Ito ay isang karaniwang uri ng leukemia na pwedeng tumama kapwa sa mga bata at adulto. Ito rin ang pinakapangkaraniwang leukemia sa mga matatanda.

Chronic lymphocytic leukemia o CLL. Sa leukemiang ito, pwede kang maging maayos sa loob ng ilang taon hindi ka ginagamot.

Chronic myelogenous leukemia o CML. Sa uring ito ng leukemia, maaaring makaranas ang pasyente ng kaunti o walang sintomas ng sakit sa loob ng ilang buwan o mga taon bago siya makarating sa yugto na ang abnormal na mga selula ng dugo ay dumami ng mas mabilis.

Iba pang uri. Ang iba, mas bibihirang uri ng leukemia tulad ng hairy cell leukemia, myeloproliferative disorders at myelodysplastic syndromes.

Magkakaroon ka ba ng leukemia?

Narito ang ilan sa mga salik na magpapataas ng posibilidad na magkaroon ka ng leukemia:

Pagsasailalim sa mga gamutan para sa kanser: Ang mga tao na sumailalim sa chemotherapy o radiation therapy para sa ibang uri ng kanser ay mas malamang na magkaroon ng leukemia.

Sakit sa genes. Ang mga abnormalidad sa genes ay sinasabing isa sa pangunahing dahila ng pagkakaroon ng leukemia. Ang pagkakaroon ng abnormalidad sa genes tulad ng Down syndrome ay nagpapataas ng posibilidad na magka leukemia ang anak mo.

Pagkahantad sa partikular na mga kemikal. Ang pagkahantad sa mga nakakalasong kemikal tulad ng benzene, na nasa gasoline at ginagamit sa mga pagawaan ay sinasabing nagpapataas ng posibilidad na ikaw ay magkaroon ng leukemia.

Paninigarilyo. Ang paninigarilyo ay iwasan sapagkat ito ay dahilan ng pagkakaroon ng myelogenous leukemia.

Leukemia sa pamilya. Kapag ikaw ay may kamag-anak na may leukemia, ang posibilidad na magkaroon ka rin ng ganitong uri ng sakit ay mas mataas.

Hindi ibig sabihin na kung totoo saiyo ang ganitong mga salik ay magkaka-leukemia ka na. Pero may iba namang mga tao na walang alin man sa mga salik na ito ay na diagnose na may leukemia pala.


ad