Ang cervix ay ang bahagi sa ibaba ng matris na bumubukas sa ari ng babae. Nagkakaroon ng cervical cancer kapag ang ang mga abnormal na cells ng cervix ay hindi napigilan ang pagkalat. Isang dahilan din ng pagkakaroon ng cervical cancer ay ang Human papillomavirus o HPV na naipapasa sa pagtatalik. Hindi naman lahat ng uri ng HPV ay nagreresulta sa cervical cancer.
Maraming babae ang naapektohan ng sakit na ito. Isa ito sa mga nangungunang karamdaman ng mga babae na maaaring maging sanhi ng kamatayan. Ayon sa ilang isinagawang pagsasaliksik, ang cervical cancer ay kaya nang gamutin kapag naagapan at maagang napakonsulta. Kailangang malaman ng mga babae ang mga sintomas ng cervical cancer upang mas mabilis itong mapakonsulta at hindi na lumala.
Ano ang mga sintomas ng cervical cancer?
Kadalasan na walang sintomas ang cervical cancer kapag ito ay nagsisimula pa lamang. Lumalabas na ang mga sintomas kapag kumalat na ang cancer cells sa itaas na bahagi ng cervix. Dahil dito, napakahalaga ng pagsasagawa ng mga eksaminasyon gaya ng Pap smear test upang malaman kaagad at madaling maagapan ang nagsisimula pa lang na cervical cancer. Narito ang mga sintomas ng cervical cancer:
- Pagdurugo- Ang pagdurugong ito ay maaaring mangyari sa kahit na hindi pa dinadatnan ng regla o kaya ay pagkatapos makipagtalik. Minsan, ang lumalabas ay pluwidong may halong dugo na kadalasang tinatawag na spotting. Ang pagdurugo ay nararanasan din ng mga babaeng tumigil na sa pagregla. Kapag nangyari sayo ang hindi na normal na pagdurugo, agad na ipakonsulta ito sa doktor dahil maaari itong sintomas ng cervical cancer.
- Pluwido mula sa ari- Nakakaroon ang isang babaeng may cervical cancer ng hindi normal na pluwidong lumalabas sa ari. Hindi na ito normal kapag ang pluwido ay maputi, malinaw, kulay tsokolate,parang tubig, mabaho o may bahid ng dugo.
- Pagkaramdam ng sakit habang nagtatalik- Isa ito sa mga sintomas ng cervical cancer na nagsisimula pa lang. Madalas ay may kasama itong pagdurugo pagkatapos ng pagtatalik.
- Masakit na likod at balakang- Isa ito sa mga sintomas ng cervical cancer na nararanasan lamang kapag mas lumala na ito.
- Hirap sa pag-ihi at pagbawas- Nakakaramdam ng sakit sa pag-ihi at pagbawas ang sinumang may cervical cancer.
- Pamamaga ng hita- Isang senyales din ito ng pagkakaroon ng cervical cancer.
- Sobrang pagkapagod- Kapag may malalang kondisyon ng cervical cancer ang isang babae, madalas siyang makakaranas ng sobrang pagkapagod o overfatigue.
- Pagbawas ng timbang- Ang biglaang pagbabawas ng timbang ay senyales na may impeksyong iniinda at lumalala na ang iyong cervical cancer. Isa din itong sintomas ng cervical cancer na nararamdaman kapag hindi nagamot agad ang impeksyon.
Ano ang mga risk factors ng pagkakaroon ng cervical cancer?
Maraming bagay ang maaaring maging dahilan upang ang isang babae na magkaroon ng cervical cancer. Narito ang ilang bagay na nagpapataas ng posibilidad ng pagkakaroon nito:
- Human papillomavirus o HPV- Hindi lahat ng HPV ay nadudulot ng cervical cancer ngunit may umabot 13 uri ng HPV na nagreresulta dito. Ang virus na ito ay naipapasa sa pamamagitan ng pagtatalik.
- Paiba-ibang sex partner- Ang HPV ay mas madalas nakukuha ng mga taong marami nang naging sex partner. Minsan ay hindi namamalayan na may impeksyon pala ng HPV ang iyong sex partner. Kapag nahawaan ng impeksyon ng HPV ang babae, maaaring mauwi ito sa cervical cancer.
- Paninigarilyo- Nagpapataas ito ng posibilidad ng pagkakaroon ng maraming uri ng kanser kabilang na ang cervical cancer.
- Mahinang immune system- Madalas na nagkakaroon ng cervical cancer ang mga babaeng mahina ang immune system dulot ng sakit na HIV/AIDS o kaya ay umiinom ng mga immunosuppressive na mga uri ng gamot.
- Matagal at malubhang stress- Nahihirapang lumaban sa HPV ang humihinang immune system ng mga babaeng nakakaranas ng matagal at malubhang stress. Dahil diyan, tumataas ang kanilang posibilidad na magkaroon ng sakit kabilang na ang cervical cancer.
- Maagang pagbubuntis- Ayon sa mga pananaliksik, ang mga babaeng nagsimulang magbuntis sa edad na 17 pababa ay may mas mataas na risgo ng pagkakaroon ng cervical cancer kaysa sa mga babaeng nagbuntis noong 25 taong gulang pataas na sila.
- Pagkakaroon ng maraming anak- Ang mga babaeng may mahigit sa tatlong anak ay may mas malaking posibilidad na magkaroon ng cervical cancer kaysa sa mga babaeng walang anak at hindi nakaranas ng pagbubuntis.
- Paggamit ng pills- Ang pangmatagalang paggamit ng pills ay nagpapataas ng kaunti sa risgo ng pagkakaroon ng cervical cancer.
- Pagkakaroon ng STDs- Ang STD o Sexually Transmitted Diseases katulad ng chlamydia, gonorrhea at syphilis ay nagbibigay ng mas mataas na posibilidad ng pagkakaroon ng cervical cancer.
- Edad- Habang mas tumatanda ang babae ay tumataas din ang posibilidad niya ng pagkakaroon ng cervical cancer. Nagsisimulang tumaas ang risgo kapag ang babae ay nasa 20 taong gulang pataas. Ang mga babaeng nasa 40 taong gulang pataas ay kailangang regular na magpakonsulta sa doktor at sumailalim sa Pap smear test at HPV test.
- Lahi- Mas mataas ang risgo ng mga babaeng nasa lahing Black, Hispanic at American Indian.
- Pagkakaexpose sa diethylstilbestrol (DES)- Ang mga batang naexpose sa DES noong sila ay ipinagbubuntis pa lang ng kanilang nanay ay mas mataas ang risgo ng pagkakaroon ng cervical cancer sa kanilang paglaki. Ang DES ay ibinibigay sa nanay upang maiwasan na makunan. Nalaman ang masamang naidudulot nito sa bata kaya inihinto ang pagrereseta nito.
Paano maiiwasan ang pagkakaroon ng HPV at cervical cancer?
Dahil parami na ng parami ang nagkakaroon ng cervical cancer, kailangan nating malaman kung paano ito maiiwasan. Ika nga,”prevention is better than cure”. Ito ang mga bagay na makakatulong upang mabawasan ang tsansa ng pagkakaroon ng cervical cancer:
- Palagiang pagpapakonsulta- Kailangan na regular ang pagpapakonsulta sa doktor at pagpapaeksamin upang malaman kaagad kung may sintomas ng cervical cancer. Sa ganong paraan, maaagapan ang paglala ng karamdaman at magagamot ito agad. Ang Pap test ay ginagawa upang malaman kung may abnormalidad sa mga cells sa cervix ng babae. Kung may makitang abnormalidad, gagamutin agad ito upang hindi mauwi sa kanser.
- Pagpapabakuna- Ang bakuna ay para labanan ang HPV na kadalasang sanhi ng cervical cancer. Ito ay binibigay sa mga babaeng 9 hanggang 26 taong gulang. Mas mabisang magpabakuna bago pa magsimulang makipagtalik ang isang babae. Kahit ang mga lalaki ay maaari ding magpabakuna laban sa HPV dahil sila ang kadalasang may dala ng virus na ito.
- Ugaliin ang safe sex- Ang paggamit ng condom sa pakikipagtalik ay nakakatulong ding maiwasan ang pagpasa ng HPV.
- Huwag ugaliin ang pagkakaroon ng maraming sex partner- Kapag mas maraming nakatalik ang babae, mas malaki ang tsansa ng cervical cancer.
- Huwag munang makipagtalik sa murang edad- Ipagpaliban muna ang pakikipagtalik. Huwag magmadali sa bagay na ito. Kapag mas maaagang nakipagtalik ang babae, mas may posibilidad na magkaroon siya ng cervical cancer.
- Iwasan ang paninigarilyo- Makakatulong ito na maiwasan ang anumang uri ng kanser kabilang na ang cervical cancer.